در سال­های ۱۳۹۳-۱۳۹۶ تحقیقی در قالب رسالۀ دکترای فیزیوتراپی برای یافتن اثر درمانی کینزیوتیپ در دانشگاه علوم پزشکی ایران و به کمک محققین دو رشته فیزیوتراپی و بیومکانیک انجام شد که بخشی از نتایج آن به شرح زیر است:

کینزیوتیپ یکی از مداخلات فیزیوتراپی است که به صورت گسترده­ای در افراد عادی و ورزشکار استفاده می­شود. با توجه به اینکه اغلب افراد، در حین فعالیت­های روزمره یا ورزشی دچار خستگی می­شوند، این سوال مطرح است که آیا کینزیوتیپ در شرایط خستگی عضلات، مفید است یا خیر.

در این مطالعه سفتی بدن و متغیرهای بیومکانیکی زنان و مردان در دو شرایط قبل و بعد از خستگی عضلات ساق پا، در حین پرش تک پا بررسی شد. در مجموع عملکرد مردان نسبت به زنان بهتر بود که احتمالا به دلیل قدرت بیشتر عضلات مردان نسبت به زنان است. با این حال، عملکرد هر دو گروه بعد از خستگی کاهش یافت. نکته مهم، عدم تاثیرگذاری کینزیوتیپ اعمال­شده بر عضله گاسترکنمیوس بر سفتی یا متغیرهای بیومکانیکی بدن در هر دو شرایط قبل و بعد از خستگی بود. بنابراین به نظر می­رسد احتمالا باید در استفاده از کینزیوتیپ با هدف بهبود عملکرد تجدید نظر کرد.

یکی از نقاط شاخص این مطالعه، بررسی سفتی بدن با کمک داده­های دستگاه صفحه نیرو و مدل جرم-فنر بود. سفتی بدن بیانگر رفتار الاستیک بدن انسان است و می­تواند تحت تاثیر عواملی نظیر خستگی، ورزش­ و مداخلات فیزیوتراپی تغییر کند که تغییر آن در نهایت سبب تغییر عملکرد و خطر ابتلا به آسیب خواهد شد. با توجه به کاربردهای وسیع مدل جرم-فنر، استفاده از آن برای یافتن اثرات مداخلات درمانی فیزیوتراپی و توانبخشی پیشنهاد می­شود.

اطلاعات بیشتر دربارۀ نحوۀ محاسبۀ سفتی کلی بدن و متغیرهای بیومکانیکی پرش در مقالۀ زیر ارائه شده است:

Boozari, S., M.A. Sanjari, A. Amiri, and I. Ebrahimi Takamjani, Effect of Gastrocnemius Kinesio Taping on Countermovement Jump Performance and Vertical Stiffness following Muscle Fatigue. Journal of Sport Rehabilitation, 2017(Accepted): p. 1-23. (link)

قطع عضو بالای زانو یکی از متداول‌ترین اختلالات اسکلتی-عضلانی است. با وجود استفاده از پروتز و به رغم پیشرفت‌های بسیار در قطعات پروتزی، اما همچنان الگوی راه رفتن این افراد با افراد سالم تفاوت‌های زیادی دارد. مطالعات مدلسازی اخیر، اذعان داشتند مدل پروتز غیرقرینه بر مبنای  مفهوم راه رفتن با دینامیک غیرفعال (passive dynamic walking) منجر به  راه رفتن متقارن و پایدار در این افراد می‌شود. نتایج مطالعه حاضر که با هدف بررسی تجربی این مدل انجام شد نشان داد، اگرچه مدل برگرفته از مفهوم راه رفتن با دینامیک غیرفعال توفیقات زیادی داشته، اما تغییرات انجام شده در مدل به واسطه اثر متقابل یا سیستم پیچیده انسان به تنهایی برای مدلسازی راه رفتن افراد قطع عضو کافی نیست. برای استفاده کاربردی از نتایج مدل راه درازی در پیش است و تغییرات بیشتری در مدل برای همسو شدن با سیستم انسان نیاز است.

نتایج این تحقیق که اولین مطالعه تجربی در این راستا است، می‌تواند زمینه ساز تحقیقات تجربی و مدلسازی آتی در علوم بنیادی با مباحثی همچون: اضافه کردن سیستم اسکلتی-عضلانی به مدل، انجام تحقیقات جدید با مدل برای ارزیابی مداخلات توانبخشی، انجام تحقیقات جدید با مدل برای شبیه‌سازی الگوی راه رفتن اختلالات اسکلتی عضلانی همچون سکته مغزی، فلج مغزی وسایر اختلالات اسکلتی-عضلانی برای پژوهشگران باشد.

مقاله در وضعیت انتشار.

Moradi, V., M.A. Sanjari, H. Saeedi, and B. Hajiaghaie, Experimental study of prosthesis modifications based on passive dynamic walking model: a limit cycle stability analysis. Journal of Biomechanics, 2020. 104: 109743. (link)

کمردرد شایع­ترین اختلال ستون فقرات است که بنا بر گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO) بیش از ۸۰ درصد افراد در دوره­ای از زندگی خود به کمردرد مبتلا می­شوند و ۴ تا ۳۳ درصد افراد حداقل یک‌بار در طول عمر خود دچار کمردرد می­ شوند. برای درمان افراد مبتلا به کمردرد، طیف گسترده­ ای از درمان­ ها ارائه می­ شود. در این راستا، یکی از تدابیر محافظه­ کارانه رایج، استفاده از ساپورت­های کمری است. در مطالعات ارزیابی اثربخشی ساپورت­های کمری، میزان پذیرش عامل مؤثر به شمار می­ رود، زیرا نحوه پوشیدن یا نپوشیدن ساپورت کمری موضوعی است که توسط بیمار انتخاب می­ شود، یعنی بیمار این اختیار را دارد که ارتز خود را بنا بر توصیه درمانگر نپوشد! این امر باعث می­ شود که نتوان به­ طور یقین در مورد اثربخشی ارتز لومبوساکرال قضاوت کرد. در واقع، یکی از نگرانی­ها در ارزیابی ارتز این است که آیا افراد ارتز خود را همان‌گونه که درمانگر به آنها توصیه می­ کند، می­ پوشند؟
در این مطالعه برای نظارت بر زمان و نحوه پوشیدن ارتز لومبوساکرال، از حسگرهای حرارتی استفاده شد که داخل ارتز نیمه سخت و غیرارتجاعی لومبوساکرال جاگذاری شد. این میکرو حسگر دارای ابعاد ۱۳× ۹ × ۴/۵ میلی‌متر است که به‌راحتی داخل ارتز جاسازی می­ شود. این حسگر تاریخ، زمان و درجه حرارت را در فواصل ۱۵ دقیقه­ ای ثبت می­ کند. اطلاعات ثبت‌شده در حسگر به‌صورت بی­ سیم به کمک یک قطعه واسط (داده خوان) که با پورت USB به کامپیوتر وصل می­ شود، به نرم­ افزار آن منتقل می­ شود.
این مطالعه اولین مطالعه­ ای است که زمان پوشیدن ارتز لومبوساکرال را به‌صورت عینی (حسگر حرارتی) مورد ارزیابی قرار داده است. مطالعات پیشین برای ارزیابی زمان پوشیدن ساپورت­های کمری، از اظهارات افراد مورد مطالعه استفاده کرده‌اند که صحت آنها به سختی قابل ارزیابی است.

Hekmatfard, M., M.A. Sanjari, N. Maroufi, H. Saeedi, E. Ebrahimi, and H. Behtash, A Preliminary Study of the Objective Measurement of Compliance Rates for Semirigid Lumbar-Support Use in Patients with Chronic Nonspecific Low Back Pain: How Important Is the Compliance Rate? Asian Spine J, 2017. 11(5): p. 748-755. (link)

صافی کف پا یکی از بدشکلی­های سیستم عضلانی-اسکلتی با شیوع بسیار بالا در هر دو جنس زن و مرد است. این بدشکلی در قوس طولی-داخلی کف پا رخ می­دهد و می­تواند بر کینتیک و کینماتیک اندام تحتانی اثر بگذارد. علاوه بر این صافی کف پا سبب ایجاد بدشکلی­های جبرانی در راستای اندام تحتانی و دردهای عضلانی-فشیایی در ساق پا، مفصاصل اندام تحتانی و کمر می­شود. بیماران مبتلا به صافی کف پا جهت درمان علایم مختلف خود به متخصصین مختلفی نظیر گروه پزشکی (شامل متخصصین ارتوپدی، پزشکی ورزشی، طب فیزیکی) و گروه توانبخشی (شامل متخصصین فیزیوتراپی) مراجعه می­کنند. همچنین در بسیاری از بیماران مراجعه کننده به کلینیک­های درمانی، صافی کف پا به صورت اتفاقی تشخیص داده می­شود و به منظور پیشگیری از عوارض آتی به کلینیک­های ارتوپدی فنی (جهت ساخت کفی) و کلینیک­های فیزیوتراپی (جهت کاهش علایم موجود و تجویز ورزش­های مناسب) ارجاع داده می­شوند.

روش­های مختلفی برای ارزیابی قوس طولی-داخلی کف پا وجود دارد که شامل روش­های کمی و کیفی هستند. روش های کمی با این که دقت و تکرارپذیری بیشتری نسبت به روش­های کیفی دارند، اما اغلب نیازمند تجهیزات پیچیده و خاص هستند. این تجهیزات پیچیده اغلب در کلینیک­های ارتوپدی فنی و جهت تجویز کفی مناسب وجود دارند. با این حال نیاز بسیاری به یک روش کمی مناسب که بتوان از آن در کلینیک­های فیزیوتراپی و پزشکی استفاده کرد، وجود دارد.

بدین منظور دستگاهی با ایده از شاخص “نسبت ارتفاع قوس” و بر مبنای نمونۀ ساخته شدۀ خارجی آن ساخته شد. این شاخص دارای تکرارپذیری و اعتبار بالایی است، و توان تمایز افراد مبتلا به کف پای صاف یا طاقدیسی را با دقت بالایی دارد. این دستگاه برای اولین بار در ایران در گروه فیزیوتراپی و مرکز تحقیقات توانبخشی دانشکده علوم توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی ایران ساخته شد. به کمک دستگاه فوق می توان قوس طولی-داخلی کف پا را با روشی بسیار ارزان، در دسترس و با یادگیری راحت ارزیابی کرد. دستگاه فوق تا کنون در ۵ مطالعه (۲ پایان نامۀ مقطع کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی و ۳ طرح تحقیقاتی) مورد استفاده قرار گرفته است.

اطلاعات بیشتر در زمینۀ نحوۀ ساخت، اجزا، نحوۀ استفاده و تکرارپذیری این دستگاه در مقالۀ زیر ارائه شده است:

“مطالعه تکرار پذیری و کمترین تغییر قابل تشخیص در ابزار اندازه گیری نسبت ارتفاع قوس کف پا”

Boozari, S., H. Jafari, M.A. Sanjari, and A.A. Jamshidi, Reliability and minimal detectable change of foot arch height index device. Modern Rehabilitation, 2010. 4(3): p. 35-40. (link)

معرفی این مقاله بزودی تکمیل می شود. مقاله مورد نظر برای معرفی عبارت است از:

Negahban, H., M.A. Sanjari, M. Karimi, and M. Parnianpour, Complexity and variability of the center of pressure time series during quiet standing in patients with knee osteoarthritis. Clinical Biomechanics, 2016. 32:p.280-285. (link)