اگر در کاری نیاز شد تا اندازه ای را خودتان انتخاب کنید که استاندارد خاصی ندارد، مانند انتخاب اندازه یک جعبه برای کاری دلخواه یا طول یک قطعه طناب یا …. بهتر است عددی که انتخاب می کنید، از جداول و قوانین ترجیحی تبعیت کند.
به عنوان مثال: اگر قرار باشد دو تا سوراخ روی دیوار ایجاد کنید که باید فاصله ای بین ۳۲ تا ۵۵ میلیمتر داشته باشند، بهتر است عدد ۴۰ میلیمتر را انتخاب کنید چون مضربی از ۴ است و ۴ در سری R5 قرار دارد (جدول ۱)
سال ۱۳۷۸ گزارشی تهیه کردم که در آن جداول ابعاد و اندازه های مناسب را گردآوری کرده بودم. با توجه به اینکه این موضوع مهم و جالبی است، بر آن شدم که بخش از آن گزارش را ویرایش و به اشتراک بگذارم.
اگر با اندازه های قطعات استاندارد (مانند پیچ و پین و …) مواجه باشیم، باید از استاندارد تبعیت کنیم. در غیر این صورت باز هم بهتر است کاملاً اختیاری عمل نکنیم و اندازه ها را طبق اصولی که استاندارد DIN323 پیشنهاد داده انتخاب کنیم.
سری پایه:
اعداد مناسب اعدادی هستند که ترجیحاً برای نمایش کمیّتهای غیر استاندارد استفاده می شوند. این اعداد مقادیر گرد شده تصاعد هندسی هستند که شامل توانهای ۱۰ یعنی ۱ و ۱۰ و ۱۰۰ و ۰.۱ هستند.
مشخصه این سری با حرف R (اول نام مخترع این سری: Renard) شروع می شود و عدد بعد از آن نیشان دهنده تعداد تقسیمات در هر بازه ده تائی است.
مثلاً اعداد سری R5 به صورت زیر است:
اگر به تقسیمات کوچکتری نیاز باشد، می توان از سری های R10 ، R20 و R40 نیز استفاده کرد.
جدول ۱ اعداد مناسب بین ۱ و ۱۰ را نشان می دهد. اعداد کوچکتر یا بزرگتر با ضرب کردن در مضارب ۱۰ بدست می آید.
سری اعداد گرد شده:
شامل اعداد سری پایه و گرد شده آنها است که با ’R و ”R نشان داده می شود (جدول ۱). استفاده از اعداد گرد شده فقط در مواقع لزوم بلامانع است. بنابراین اولویت استفاده از این سریها به ترتیب R’ ،R و سپس ”R است.
جدول ۱
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
جدول ۲ نیز کسرهای متداول اینچی و اندازه های میلیمتری را نشان می دهد:
مراجع: