طرح کسب و کار یا Business Plan چیست؟

از آنجا که اکثر دانشجویان و محققین و اساتید با پروپوزال تحقیقاتی آشنا هستند، بحث را از قیاس با طرح تحقیقاتی شروع می کنم.  در پروپوزال های عادی محقق موضوع خود را توجیه می کند که به چه علت باید روی آن موضوع کار کند و اینکه از چه ابزاری استفاده خواهد کرد و متغیرها و هزینه ها را مشخص می نماید تا بتوان طرح را داوری و ارزیابی کرد. همچنین یک طرح تحقیقاتی نتیجه و برایند اهداف و نگرش خود تیم تحقیقاتی است. مانند یک قرارداد مکتوب و نقشه راه، راهنمای مسیر حرکت به سمت اهداف طرح است. برای پروژه ها و فعالیتهای فناورانه این نقش را طرح کسب و کار یا Business Plan یا BP ایفا می کند.

در حیطه فناوری، اینکه ایده خوبی به ذهنمان برسد و وسیله ای را بسازیم و مشکلی را حل کنیم، خیلی خوب است. اما این صحیح نیست کسی یک ایده به ذهنش خطور کند بعد جلو برود ببیند بودجه کافی برای انجام این کار ندارد یا بودجه ای را قرض کرده و نمونه ای را ساخته و بعد نمی تواند سرمایه گذار پیدا کند. این قبیل مشکلات بدلیل ننوشتن و جدی نگرفتن طرح کسب و کار است.

در حقیقت در یک BP کامل همانند یک تحقیق خوب همه موارد ذکر شده از قبل پیش بینی شده و ملاک موفقیت و جذب سرمایه خواهد بود. از طرفی دانشگاهها و مراکز رشد برای معرفی واحدهای فناور یا شرکت ها به صندوق های حمایت مالی بدون شک نیاز به BP دارند. در یک طرح کسب وکار جزییاتی نظیر نحوه مدیریت موضوع، سابقه فعالیت، محصولات و خدماتی که قرار است به آن پرداخته شود، تحلیل بازار، تحلیل رقبا، تحلیل مشتریان، منابع انسانی که مورد استفاده قرار می گیرند، برنامه ریزی مالی و شیوه اطلاع رسانی، استراتژی فروش و این قبیل موارد از قبل پیش بینی و طراحی می شود و مرحله به مرحله جلو می رود. بنابراین طرح کسب و کار اهمیت بسزایی دارد زیرا تمام مسیر و نقشه راه یک پروژه فناورانه در آن ترسیم شده است.

نگارش BP نیاز به آموزش دارد. در دوره های MBA صورت درس ارائه می شود. اما می توان با خودآموزی و گرفتن مشاوره هم در این زمینه پیشرفت کرد. یک فایل الگو را در اینجا قرار داده ام که حاوی فهرست مطالب BP است. از همین فایل می توانید استفاده نمایید موارد را داخل آن تایپ کنید. البته برخی موارد قبل از تکمیل نیاز به تحقیق و جمع آوری داده ها دارد. لذا برای یادگیری اینکه محتوای هر بخش را چگونه تهیه کنیم کتب زیر را معرفی می کنم. فهرست مطالب را می توانید از اینجا دریافت نمایید.

انتظار می رود افرادی که با طرح تحقیقاتی و فضای دانشگاهی آشنا هستند با موضوع BP هم کاملاً علمی برخورد کنند و آن را فرا بگیرند تا طرحهای فناوران خود را با این ساختار در شورای فناوری دانشگاه مطرح کنند و مورد حمایت قرار گیرند.

 

تفاوت های امکان سنجی (FS) با طرح کسب و کار (BP)

متأسفانه در بسیاری موارد طرح کسب و کار و امکان سنجی (یا طرح توجیهی Feasibility Study) با یکدیگر معادل گرفته می شوند. اما این دو دارای تفاوتهای زیر هستند:

تفاوتهای BP با FS

  • در BP قسمتهایی وجود دارد که در FS نیست مثل مشخصات تیم مدیریتی و مکان اجرای طرح.
  • در FS قسمتهایی وجود دارد که در BP نیست مثل سناریوهای مختلف جایگزین طرح.
  • FS در مراحل ابتدایی پیشرفت و توسعه پروژه تهیه می شود ولی BP همواره در طول پروژه تغییر و بروز می شود.
  • FS یک بار تهیه می شود و در طول پروژه تغییرو بروزرسانی می شود.
  • FS چندین سناریوی اجرای پروژه را بررسی می کند و BP فقط یک سناریو را بررسی می کند.
  • مراحل و نحوه تامین مالی پروژه در FS بررسی نمی شود و مفروض است ولی در BP جزئیات تأمین مالی بررسی می شود.
  • FS را هر تیم خارج پروژه می تواند تهیه کند ولی BP خود تیم مجری پروژه تهیه می کند.
  • FS پروژه را از دید کلی مورد ارزیابی قرار می دهد ولی BP تمرکز زیادی بر جزئیات اجرای پروژه دارد حتی مشخصات افراد کلیدی و مکان.

کتاب های دیگر مرتبط با این زمینه را در این نوشته دنبال نمایید. در مورد موضوع مهم کارآفرینی در این نوشته بیشتر بخوانید.

2 دیدگاه در “طرح کسب و کار یا Business Plan چیست؟

  1. با سلام
    من چند بار از این طریق ایده های خودم رو بررسی کردم و بسیار نتیجه و نوع دید به موضوع فرق کرد. شرکت در این نوع آموزش ها هم خیلی مفید است بنظرم.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

*