علم آمار و تسلط بر آن با فرا گیری نرم افزاری مثل SPSS دو مبحث کاملاً متفاوت است. متأسفانه می بینم در مراحل پایانی تحقیق و پایان نامه ها، دانشجویان کتابی را در دست می گیرند و طبق راهنمایی آن گزینه های مختلف نرم افزار را آزمایش می کنند و نتایجی را گزارش می دهند. این در حالی است که در انجام پایان نامه و داده برداری دقت بسیاری کرده اند اما انتخاب نادرست روش آماری، نتایج را به کلی تغییر می دهد.
شاید یکی از مشکلات، عدم ارتباط به موقع با مشاورین آمار و مشغله زیاد آنهاست. از طرفی نرم افزارها هم امکانات بیشتری را در اختیار کاربر قرار می دهند که به ما اعتماد به نفس بیش از حد می دهد. حتی در مورد محاسبه حجم نمونه، اگر نرم افزار GPower بدون اطلاع از روشهای محاسبه استفاده شود، نتایج نادرستی می دهد. به هر حال شاهد چاپ تحقیقات زیادی هستیم که نتایج آنها قابل اطمینان نیست یا بعضاً اشتباه است.
امیدوارم موضوع آمار از همان ابتدای تحقیق، از هر لحاظ به درستی دیده شود.
برای اطلاع از کتابهای مفید آماری به این نوشته مراجعه نمایید.
موضوع دیگر این است که در پایان نامه ها، آمار بیشتر یک ابزار پیش پا افتاده در حد بررسی داده ها دیده می شود که بعد از پروپوزال در مورد آن فکر می شود. اما آمار به عنوان یکی از شاخه های علم ریاضی بسیار فراتر از آزمون تی یا تحلیل واریانس است. با بکاربردن روشهای عمیق آماری که کمتر شناخته شده هستند، حتی می توان سئوالات یک پایان نامه را از ابتدا عمیق تر و متفاوت طراحی کرد.
