معرفی کتاب در زمینه بیومکانیک

بسیاری از دانشجویان و محققین رشته های مختلف در مورد کتاب های مناسب در زمینه بیومکانیک سئوال می کنند. از آنجا که یک کتاب به تنهایی نمی تواند همه مطالب را پوشش دهد، مواردی را در ادامه معرفی می کنم به این امید که نقطه شروع خوبی باشد. کتاب هایی که معرفی می کنم در طول سالیان برای تدریس استفاده کرده ام و می دانم مخاطبین علوم تجربی می توانند با کمی همت و رفع اشکال، از عهده آن برآیند. بدیهی است این لیست کامل نیست، لذا منتظر نظرات شما برای تکمیل این نوشته هستم. اکثر این کتابها از انتشارات پگاه قابل تهیه است.

مکانیک

شاید ورود به مبحث بیومکانیک بدون داشتن درک صحیحی از مکانیک میسر نباشد. کتاب استاتیک مریام [۱] یکی از کتاب های معتبر آموزشی در این زمینه است. کتاب دینامیک [۲] نیز در درک قوی حرکات و تحلیل نیروها مهم است، اما به اندازه استاتیک ضروری نیست. بسیاری از دیگر کتابهایی که در ادامه معرفی می کنم نیز، در بخش مقدمه به مطالب پایه ای مکانیک برای ورود به موضوع بیومکانیک پرداخته اند.

بیومکانیک

کتابهایی مانند کتاب کر [۳] با زبان بسیار ساده، اصول اولیه بیومکانیک را (در سطح کارشناسی) بیان می کنند. اما یکی از کتابهای اصلی، کتاب وینتر [۴] است. البته برخی مباحث را کمی سنگین مطرح کرده است و این کتاب رفته رفته قدیمی می شود و اما مزیت کتاب در اشاره به اکثر مطالب مهم در بیومکانیک است. ازطرفی کتاب روشهای تحقیق در بیومکانیک [۵]، سعی کرده مطالب به روز را در کنار مطالب پایه ای ارائه کند  و در مورد تجهیزات آزمایشگاه بیومکانیک نیز مطالب آموزنده ای آورده است.

در مبحث دینامیک معکوس از فصل مدلسازی کتاب چفین [۶] و وینتر [۴] می توان استفاده کرد. هر دو کتب در مورد آنتروپومتری مطالب خوبی دارند.

پنجابی از مؤلفین با سابقه بیومکانیک است که در کتاب معروف خود [۷] بیومکانیک سیستم اسکلتی- عضلانی را به همراه مباحث رفتار مواد و ارتعاشات، به نحو مؤثری تدریس کرده است. کتاب نوردین [۸] نیز بیومکانیک سیستم اسکلتی- عضلانی را بصورت کاربردی و بر حسب نواحی مختلف بدن ارائه می کند.

از کتاب های پیشرفته تر که برای مرحله اول کمی سنگین اما جامع و کامل و عمیق هستند، به ترتیب کتاب نیگ [۹] و کتاب زاتسیورسکی [۱۰] را معرفی می کنم.

بیومکانیک عضله

کتاب وینتر [۴] چند فصل خوب در این زمینه دارد (بخصوص فصل ۶ و ۹). کتاب بیومکانیک عضله زاتسیورسکی [۱۱] را در مرحله بعد پیشنهاد می کنم. در این کتاب بخشهایی به عنوان مرور مقالات وجود دارد که یافته های تحقیقاتی مرتبط با مبحث را بطور خلاصه ارائه می کند که خیلی مفید است. کتاب اپشتاین [۱۲] را در آخر پیشنهاد می کنم که کمی محاسباتی است.

آزمایشگاه بیومکانیک

گرچه جداگانه چنین مبحثی وجود ندارد، اما در این منابع در خصوص ثبت و پردازش داده های صفحات نیرو، تحلیل حرکت، الکترومیوگرافی سطحی مطالب خوبی آورده شده است: [۴, ۵, ۱۳].  بخصوص کتاب پیتون [۱۳] که ثبت و اندازه گیری را بیشتر مدنظر قرار داده است.

تحلیل حرکت

نمی توان به مبحث تحلیل حرکت جدای از بیومکانیک پرداخت. کتابهای آلارد [۱۴, ۱۵] از جمله کتب قدیمی در این خصوص است. کتاب چپمن [۱۶] به مباحث نظری و بیومکانیکی تحلیل حرکت پرداخته و کتاب پیتون [۱۳] از منظر تجهیزات موضوع را پوشش داده است.

در مورد تحلیل راه رفتن، کتاب معروف کرتلی [۱۷] موضوع را به خوبی پوشش داده است. در این راستا، کتاب رز [۱۸] موضوعات بالینی بیشتری را پوشش داده است. فصل راه رفتن کتاب نیومان [۱۹] نیز در این زمینه بسیار مفید است. زاتسیورسکی در کتاب کینتیک حرکات انسان [۱۰]، مباحث نظری عمیق تری را مطرح کرده است.

بیومکانیک ورزشی

طبیعی است برای ورود به این مبحث، همه منابع بیومکانیکی مفید هستند، اما کتاب واتکینز [۲۰] با مثالهای بیشتری در زمینه ورزشی مباحث را ارائه می کند. بعد از آن مطالعه کتاب پیتون [۱۳] مناسب است. کتاب مگی و همکارانش [۲۱] مطالب را در چندین رشته ورزشی بصورت اختصاصی بیان می کند و به موضوع آسیب های ورزشی نیز می پردازد.

عناوین دیگر در بیومکانیک

بیومکانیک ارتوپدی : کتاب مو [۲۲] در زمینه  بیومکانیک ارتوپدی مرجع جامع و معتبری است. مطالب کتاب پنجابی [۷] در این زمینه نیز قابل استفاده است.

نورومکانیک: در مورد مبحث بین رشته ای نورومکانیک نیز کتاب معروف انوکا [۲۳] مطرح است.

بیومکانیک شغلی: کتاب چفین [۶] از مراجع مهم در این زمینه است. فصل آنتروپومتری و مدلسازی بیومکانیک آن برای همه گرایش ها مفید است.

رفتار حرکتی و کنترل

در این زمینه کارهای گروه لتش از اهمیت ویژه ای برخوردار است. وقتی ایشان با زاتسیورسکی که در زمینه بیومکانیک شاخص است، کتابی مشترک بنویسند، حتماً باید آنرا خواند [۲۴].  این کتاب بسیار غنی است و به مراجع مهمی اشاره کرده است. در زمینه کنترل کتاب لوین [۲۵] که نویسندگان متعددی در آن مشارکت داشته اند، مباحث روز مطرح شده است. بعد از مطالعات فوق، عمق بیشتر با رویکرد محاسباتی را در کتاب [۲۶] می توان یافت.

تغییرپذیری حرکتی که حیطه بین رشته ای فراگیری است در کارهای اکثر محققین از جمله استرجیو قابل پی گیری است. در این زمینه کتاب استرجیو [۲۷] با رویکرد محاسباتی و ساده، مرجعی بسیار کاربردی است. ویرایش جدیدتر آن نیز چاپ شده است.

الکترومیوگرافی سطحی

کتاب باسماجیان [۲۸] و سادربرگ [۲۹] از کتابهای قدیمی در این زمینه هستند که ارجاعات زیادی به آنها شده است. وینتر [۴] هم در بخشهایی از کتاب خود این مبحث را پوشش داده است. اما کتاب کنراد [۳۰] با رویکردی جدید مطالب را ارائه می کند. بعد از آن کتاب مرلتی [۳۱] منبع خوبی است که با رویکرد تحقیقاتی، حیطه وسیعی را از کاربرد تا محاسبات پوشش داده است.

مقالات و اسلایدهای وب سایت شرکت Delsys، و راهنمایی های انجمن SENIAM بخصوص در الکترودگذاری و ثبت صحیح و استاندارد بسیار مفید هستند.

منابع:

این لیست براساس کتابهایی است که دارم. ممکن است نگارش جدیدتری از اینها منتشر شده باشد.
با تکمیل این نوشته ممکن است شماره مراجع تغییر کند. لذا در ارجاع مطالب این موضوع را در نظر داشته باشید.

1. Meriam, J.L. and L.G. Kraige, Engineering Mechanics: Statics. ۵th ed. Vol. 1. 2002: John Wiley & Sons, Inc.
2. Meriam, J.L. and L.G. Kraige, Engineering Mechanics: Dynamics. ۵th ed. Vol. 2. 2002: John Wiley & Sons, Inc.
3. Kerr, A., Introductory biomechanics. ۲۰۱۰: Churchill Livingstone.
4. Winter, D.A., Biomechanics and motor control of human movement. ۴th ed. 2009: John Wiley & Sons, Inc.
5. Robertson, D.G.E., G.E. Caldwell, J. Hamill, G. Kamen, and S.N. Whittlesey, Research Methods in Biomechanics. ۲^nd ed. 2014: Human Kinetics.
6. Chaffin, D.B., G. Andersson, and B.J. Martin, Occupational Biomechanics. ۴th ed. 2006: Wiley New York.
7. Panjabi, M.M. and A.A. White, Biomechanics in the musculoskeletal system. ۲۰۰۱: Churchill Livingstone Philadelphia.
8. Nordin, M. and V.H. Frankel, Basic biomechanics of the musculoskeletal system. ۴^th ed. 2012: Lippincott Williams & Wilkins.
9. Nigg, B.M. and W. Herzog, Biomechanics of the musculo-skeletal system. ۳^rd ed. 2007: John Wiley & Sons Ltd.
10. Zatsiorsky, V.M., Kinetics of human motion. ۲۰۰۲: Human Kinetics.
11. Zatsiorsky, V.M. and B.I. Prilutsky, Biomechanics of skeletal muscles. ۲۰۱۲: Human Kinetics.
12. Epstein, M. and W. Herzog, Theoretical models of skeletal muscle: biological and mathematical considerations. ۱۹۹۸: Wiley.
13. Payton, C. and R. Bartlett, eds. Biomechanical Evaluation of Movement in Sport and Exercise: The British Association of Sport and Exercise Sciences Guidelines. ۲۰۰۸, Routledge.
14. Allard, P., A. Cappozzo, A. Lundberg, and C.L. Vaughan, Three-dimensional analysis of human locomotion. ۱۹۹۷: John Wiley & Sons Ltd.
15. Allard, P., I.A.F. Stokes, and J.-P. Blanchi, Three-dimensional analysis of human movement. ۱۹۹۵: Human Kinetics.
16. Chapman, A.E., Biomechanical analysis of fundamental human movements. ۲۰۰۸: Human Kinetics.
17. Kirtley, C., Clinical gait analysis: theory and practice. ۲۰۰۶: Elsevier Ltd.
18. Rose, J. and J.G. Gamble, Human walking. ۲^nd ed. 1994: Williams & Wilkins.
19. Neuman, D.A., Kinesiology of the musculoskeletal system: foundations for physical rehabilitation. ۲^nd ed. 2010: Mosby Inc.
20. Watkins, J., An introduction to biomechanics of sport and exercise. ۲۰۰۷: Churchill Livingstone, Elsevier.
21. Magee, D.J., R.C. Manske, J.E. Zachazewski, and W.S. Quillen, Athletic and Sport Issues in Musculoskeletal Rehabilitation. ۲۰۱۱: Elsevier Health Sciences.
22. Mow, V.C. and R. Huiskes, Basic orthopaedic biomechanics & mechano-biology. ۳^rd ed. 2005: Lippincott Williams & Wilkins.
23. Enoka, R.M., Neuromechanics of Human Movement. ۴^th ed. 2008: Human Kinetics.
24. Latash, M.L. and V.M. Zatsiorsky, Biomechanics and Motor Control: Defining Central Concepts. ۲۰۱۶: Academic Press, Elsevier.
25. Levin, M.F., Progress in Motor Control: Skill Learning, Performance, Health, and Injury. Vol. 826. 2014: Springer.
26. Jagacinski, R.J. and J. Flach, Control theory for humans: Quantitative approaches to modeling performance. ۲۰۰۳: Taylor & Francis.
27. Stergiou, N., Innovative Analyses of Human Movement. ۲۰۰۴, Champaign, IL: Human Kinetics.
28. Basmajian, J.V. and C.J. DeLuca, Muscles alive: their functions revealed by electromyography. ۵th ed. 1985: Williams & Wilkins, Baltimore.
29. Soderberg, G.L., ed. Selected topics in surface electromyography for use in the occupational setting: expert perspectives. ۱۹۹۲, DHHS (NIOSH) Publication.
30. Konrad, P., The ABC of EMG: A practical introduction to kinesiological electromyography. ۲۰۰۵: Noraxon USA, Inc., Scottsdale, AZ.
31. Merletti, R. and P. Parker, eds. Electromyography: Physiology, Engineering and Noninvasive Applications. ۲۰۰۴, WILEY and SONS-IEEE Press Series on Biomedical Engineering.

مباحث فیزیک نظری در ابتدا برای عموم ممکن است غیر کاربردی و غیر مفید به نظر برسد. اما شاهد آن هستیم که جوامع پیشرو که خوب حساب و کتاب اقتصادی می کنند، بصورت روزافزون روی این مباحث خیلی بنیادی سرمایه گذاری می کنند. آنها اعتقاد دارند این فعالیتهای بنیادی در همه زمینه ها منجر به محصول ملموس خواهد شد. برای مثال به توضیحات فیلم میان ستاره ای رجوع کنید.

در این کتاب کوچک، می بینیم که چگونه یک کنجکاوی ذهنی و به ظاهر بدون کاربرد رفته رفته به موضوعی جدی تبدیل می شود که ممکن است (و حتماً همین طور خواهد شد!) به نتایج عینی خیره کننده ای منجر شود.

خواندن این کتاب را به دانشجویان و محققان در هر گرایشی توصیه می کنم تا بیشتر با روند از “بنیاد تا به کاربرد” پی ببریم.

توضیحات پشت جلد:

سیاه‌چاله‌ها یکی از عجایب جهان علمی جدیدند که از زمان طرح، مباحث گوناگونی را در جهان علم ایجاد کرده‌اند. دان ناردو با زبانی ساده اما دقیق و بدون استفاده از ریاضیات پیچیده در کتاب خود، سعی در آشنا کردن خوانندگان با سیاه‌چاله‌ها دارد.

کتاب در شش فصل تدوین شده است. فصل نخست به موضوع گرانش و پیش‌بینیهای نخستین درباره سیاه‌چاله‌ها اختصاص دارد. فصل دوم به ستاره‌های در حال مرگ و شکل‌گیری سیاه‌چاله‌ها می‌پردازد و ویژگیها و کاربردهای احتمالی سیاه‌چاله‌ها موضوع فصل سوم این کتاب است.

ناردو در فصل چهارم به بحث درباره آشکارسازی سیاه‌چاله‌ها با روشهای غیرمستقیم و در فصل پنجم به سیاه‌چاله‌های غول و سرنوشت جهان پرداخته و در نهایت در ششمین و آخرین فصل، این پرسش را مورد بررسی قرار داده است که آیا می‌توان از سیاه‌چاله‌ها به عنوان دروازه‌های کیهانی استفاده کرد؟

مشخصات کتاب:

نویسنده: دان ناردو، مترجم: ابوالفضل حقیری، ناشر: بصیرت، تعداد صفحات: ۱۲۰، قطع: رقعی.

لینک خرید نسخه الکترونیک
لینک تهیه کتاب

کتاب کنترل حرکات انسان (Human Motor Control) حاصل سالها تدریس استاد توحیدخواه می باشد که توفیق حضور در کلاسهای ایشان را داشته ام. با توجه به رویکرد بین رشته ای کتاب و استفاده از برخی تحقیقات داخلی، خواندن آنرا به علاقمندان توصیه می کنم. فهرست مطالب کتاب را می توانید از اینجا دریافت نمایید. برای تهیه کتاب به سایت مرکز نشر دانشگاه امیرکبیر مراجعه نمایید.

در این راستا کتاب بسیار مفید لاتاش و زاتسیورسکی را نیز حتماً مطالعه نمایید که بطور جامع و با اشاره به مقالات مرتبط، منبعی بسیار مفید در زمینه کنترل حرکت و بیومکانیک می باشد.

سبک کتاب کاملاً غیر ریاضی و توصیفی است. نویسنده با دید وسیعی نسبت به مسایل بین رشته‌ای کتاب را نگاشته است. با خواندن این کتاب دید بهتری نسبت به علوم بین رشته‌ای و ارتباط جالب حیطه‌های مختلف در سطح پایه پیدا می‌کنیم.
در فصل دوم و ضمیمه به طور مختصر با چند مثال از محاسبه نقطه تعادل در یک بازی آشنا می‌شویم. از فصل هفتم به بعد، به نظر من مطالب جالب تر هم می‌شود.
فیلم ذهن زیبا نیز در مورد داستان زندگی نش از دانشمندان اثرگذار در نظریه بازی ها است.

چند نکات از متن کتاب:

• از مقدمه مترجم: ترجمه این کتاب را تقدیم می کنم به به همه کسانی که جوانمردانه بازی می کنند و در بازی زندگی به تقلب و خشونت دست نمی زنند.
• پیش گفتار: خشونت آخرین پناهگاه بی کفایتی است.
• ناظر بی طرف می تواند به واسطه خواهش های نفسانی بسیار شدید به بی راهه برود یا ضعیف و تسلیم شود.
• انسانها با استراتژی های مخلوط بازی می کنند، حدود ۱۳ درصد مشارکت کننده، ۲۰ درصد تک رو، ۶۷ درصد معامله به مثل کننده.
• در واقع نظریه بازی ها مدل ساده شده ای از وضعیت زندگی واقعی ارائه می کند و نه خود زندگی واقعی را. از این منظر شبیه به بقیه علوم است که مدل های ساده شده ای از واقعیت را فراهم می کنند که به اندازه کافی دقیق هستند تا نتایج مفیدی درباره آن واقعیت از آن ها استنتاج کرد.
• نظریه بازی ها جهت درک خودآگاهی و هوش مصنوعی، برای حل مسایل زیست محیطی و جهت شناخت سرطان هم با ارزش است. می توان از نظریه بازی ها استفاده کرد و توضیح داد چرا تقریباً شمار متولدان مذکر و مؤنث مساوی است یا چرا وقتی مردم پیرتر می شوند، خسیس می شوند یا چرا مردم دوست دارند پشت سر دیگران حرف بزنند.
• فقط یک راه برای عاقلانه عمل کردن وجود دارد، اما هزاران راه برای غیر عاقلانه عمل کردن وجود دارد.
• اقتصاددانان دریافته اند اعتماد از بزرگترین چیزهایی است که با رشد اقتصادی ارتباط دارد.
• نگرش آماری نمی تواند برای نتیجه گیری درباره هر فرد استفاده شود. مثلاً جدول مرگ و میر شرکت های بیمه نمی تواند زمان مرگ هر فرد را پیش بینی کند. همچنان که یک مورد نمی تواند نتایج حاصل از قواعد آماری را بی اعتبار سازد.
• روش متافیزیکی روشی است که با استفاده از آن هیچ کشفی در زمینه علمی صورت نگرفته است.
• قانون توان (Power Law)، سیستمهایی را توصیف می کند که شامل تعداد کمی چیزهای بزرگ و تعداد زیادری چیزهای کوچک است.
• برای استفاده از فیزیک آماری در اندازه گیری دمای جامعه فیزیکدان در ابتدا باید کشف کند که دماسنج را کجا قرار دهد.
• تجزیه و تحلیل (مدل های شبکه اجتماعی) نشان می دهد که شیوع بیماری یا عقیده‌ای، کم تر به ابر انتشار دهنده یا رهبران عقیدتی بستگی دارد تا به مردم مستعد پذیرش (اینکه مردم چقدر در برابر بیماری مقاوم هستند یا با چه سماجتی عقیده فعلی شان را حفظ می کنند).
• رستوران الف به‌قدری شلوغ است که کسی آنجا نمی رود!
• کیوبیت (بیت کوانتومی) مثل سکه پرتاب شده ایست که هنوز در حال چرخش است (نه شیر و نه خط)، تا وقتی که مشاهده شود.
• اگر شما هیچ چیز نمی دانید، نمی توانید بگویید که یک امکان از تمامی امکان های دیگر محتمل تر است و این خود، دانش است.
• نظریه بازی ها همچنین توضیح می دهد که چرا این اعتقاد که طبیعت انسان ریشه در زیست شناسی دارد چندان صحیح نیست، هرچند کمی حقیقت دارد.

این کتاب به زبان بسیار ساده نکات مهم علم سیستمهای دینامیکی را همراه با تصاویر جالب بیان می کند. این کتاب را به دانشجویان غیر مهندسی توصیه می کنم. بخاطر سادگی مطالب، بدون آشنایی قبلی با موضوع می توانید این کتاب را مطالعه نمایید اما اگر بعد از کلاس و خواندن مطالب مرتبط آنرا مطالعه نمایید، جملات، مفهوم دیگری برای شما خواهند داشت.

لینک کتاب آشوب در آدینه بوک.

کتاب هندسه شکنه ای (فراکتال) که از همین سری است، بحث را کامل می کند و دید بسیار جالبی از آشوب هندسی و کاربردهای عملی آن می دهد.

کتاب پیچیدگی و سیستم های پیچیده اثر آقای شعبانعلی است بسیار ساده، قابل فهم و عمیق نوشته شده است. حتماً به سایت ایشان نیز سری بزنید تا نکات بسیار مفیدی را  یاد بگیرید. همچنین ایشان سایت پرطرفدار متمم را دارند که بسیاری از مهارت های مهم را آموزش می دهد.

با فرض اینکه دانش آماری قابل قبولی داریم و موقع تحقیق قرار است کتابی را دست بگیریم که مطالب را بطور خلاصه به ما یادآوری کند و راهنمای گام به گام ما باشد، کتاب راهنمای نجات به کمک SPSS را توصیه می کنم [۱] که آنرا می توانید از انتشارات جنگل تهیه نمایید. ویرایش های قبلی آنرا نیز از انتشارات دانشکده (محسنی) می توانید تهیه نمایید. پیشنهاد می کنم از همان ابتدا با ترسیم داده ها و رسم نمودار ها با کتاب همراه شوید تا داده های خود را به خوبی پایش نمایید. بعد از خواندن فصل های دیگر متناسب با نیاز خود، مطابق نمونه نگارش شده بخش “نتایج” یک گزارش بنویسید.
اگر می خواهید آمار را پایه ای و کاربردی فرابگیرید، در مرجع [۲] با عمق بیشتری می توانید مطالب را مفهومی یاد بگیرید. این کتاب ارزش آموزشی خوبی دارد و نویسنده واقعاً معلم است. اگر کمی تحلیلی تر به تفسیر نتایج می خواهید بپردارید، به کتاب [۳] و عمیق تر از آن به کتاب [۴] می توانید مراجعه نمایید. این ترتیبی است که به دانشجویان علاقمند پیشنهاد می کنم.

همچنین در بخش کلیپ های آموزشی می توانید مطالب مفیدی در زمینه آمار پیدا کنید.

۱- Pallant, J., SPSS Survival Manual: A Step by Step Guide to Data Analysis Using IBM SPSS. 5th ed. 2013: Open University Press.
۲- Field, A., Discovering statistics using IBM SPSS Statistics. 5th ed. 2018: Sage Publications.
۳- Meyers, L.S., G. Gamst, and A.J. Guarino, Applied Multivariate Research: design and interpretation. 2006: Sage Publications, Inc.
۴- Tabachnick, B.G. and L.S. Fidell, Using multivariate statistics. 5th ed. 2007: Pearson Education Inc.

هر بخش این کتاب یک صفحه است و می توان کتاب را از هر جای آن خواند. این خصوصیت موجب می شود که در هر زمانی بتوانید با خواند کتاب از زمان خود استفاده کنید اما در عوض مطالب آن عمیق نیست. لذا خواننده که به موضوعی علاقمند می شود باید به اینترنت مراجعه نماید تا درک عمیق تری نسبت به موضوع پیدا کند.
در این ۱۷۵ اصل و قانون از رشته های مختلف علوم با زبان ساده معرفی شده است. با خواندن آن از قدیم تا جدید در جریان پیشرفت بشر در کشف رازهای طبیعت قرار خواهید گرفت.

طرح بزرگ بعد از انتشار، جنجال آفرید و منتقدان زیادی علیه آن نوشتند. آنها عنوان کردند که هاوکینگ خواسته منشأ جهان را خودبخودی معرفی کند. آنها که اعتقاداتی نداشتند نیز خوشحال شدند و آنرا گرامی داشتند. به نظر می رسد هر کس طبق باور خود از متن برداشت می کند. اگر علمی به مسأله نگاه کنیم، به نکات قابل تأمل بسیاری در آن بر می خوریم. البته نسبت به کتب قبلی هاوکینگ، مطالب علمی کمتری در آن وجود دارد. هاوکینگ در این کتاب بیشتر داستان تعریف می کند و برداشت ها و نظرات شخصی خود را بیان می کند که در جای خود خواندنی است. البته نویسندگان سوگیری داشته و مطالب دال بر پیدایش خودبخودی را پر رنگ کرده اند. برای من بیشتر مطالب فصل آخر جالب بود.

بعد از خواندن این کتاب، خواندن کتاب خدا و استیون هاوکینگ را توصیه می کنم که در آن نویسنده تلاش می کند بصورت منطقی و علمی، شبهاتی که کتاب طرح بزرگ ایجاد می کند را بررسی و پاسخ دهد.

البته اگر کتاب طرح بزرگ را نخوانده اید، می توانید همچنان کتاب فوق را بخوانید. در این کتاب، شیوه استدلال مخالف و منطقی را فرا می گیریم. حتی برای نوشتن “بحث” مقالات نیز می تواند به ما کمک کند. کشف سوگیری های یک دانشمند، در این کتاب به خوبی به چشم می خورد. می بینیم که چگونه هاوکینگ به عنوان یک دانشمند در دام سوگیری افتاده است. جحم این کتاب خیلی کم است.

لینک تهیه کتاب خدا و استیون هاوکینگ.

اطلاعات کتاب:
نویسنده : جان سی . لن نوکس
مترجم : اسفندیار زند پور
ناشر : انتشارات امیرکبیر