قضاوت بکنیم یا نکنیم؟

حتماً خیلی شنیده اید که نباید دیگران را قضاوت کنیم؟ به نظر شما قضاوت کار بدی است؟ چه کسانی این نظر را دارند؟ آیا شما قضاوت می کنید؟

واقعیت این است که قضاوت محصول تفکر است که از خصوصیات انسان و وجه تمایز او با سایر موجودات است. ما هر روز قضاوت می کنیم و به آن احتیاج داریم. اینکه کدام رستوران برویم یا دیگر نرویم، اینکه شما این متن را می خوانید، قضاوت کرده اید که خوب است وقت خود را صرف آن بکنید، اینکه فلان وبینار را شرکت کنید، فلان کتاب را بخوانید و … حتی کسانی که می گویند ” نباید دیگران را قضاوت کنیم”، آیا خود این یک قضاوت نیست؟

به نظرم نباید خود قضاوت را نفی کنیم. بلکه باید درست قضاوت کردن را ترویج کنیم و خود آنرا یاد بگیریم. شیوه ی قضاوت کردن را کمتر به ما یاد داده اند. شیوه قضاوت کردن را تفکر انتقادی می نامند که ما حتی نام آن را درست نمی دانیم (معرفی کتاب تفکر انتقادی).

چه کسانی تشویق می کنند که دیگران را قضاوت نکنیم؟ عمدتاً سلبریتی هایی که از فضولی دیگران در زندگی خصوصیشان ناراحت هستند. اینها فضولی را با قضاوت کردن اشتباه می گیرند و در یک ژست روانشناسانه به دیگران توصیه می کنند که قضاوت نکنند. مثلاً در اوج زمانی که مردم در موضوع طلاق و ازدواج مجدد این فرد در شبکه های مجازی خیلی وقت گذاشتند(!) ایشان توصیه کردند که اصلاً نباید قضاوت کرد. حتی حدیثی را نقل می کند و با اطمینان از آن به نفع رأی خود استفاده می کند که اگر دقت کنید ارتباطی با موضوع ندارد (به عنوان نمونه این ویدئو را ببینید – البته خیلی ها مانند ایشان فکر می کنند).

یا کلیپ هایی پخش می شود که به مخاطب موضوعی را القاء می کند اما در انتها نتیجه عکس آن معلوم می شود. بعد نتیجه گرفته می شود که نباید قضاوت کرد. در حالیکه فیلم  طوری کارگردانی شده که مخاطب به این اشتباه بیفتد.

به هر حال بجای سرکوب این موضوع باید فرهنگ و درک آنرا پیدا کنیم. خوشبختانه این مهارت آموختنی است و با فراگیری مهارت تفکر انتقادی (که ربطی به انتقاد کردن ندارد!) به عنوان یکی از مهارتهای زندگی درست می شود. فقط باید همت کنیم و صورت مسأله را پاک نکنیم.

اگر علاقمندید در مورد معیارهای درست فکری بیشتر بدانید، کانال تفکر انتقادی مطالب بسیار مفیدی دارد.

15 دیدگاه در “قضاوت بکنیم یا نکنیم؟

  1. سلام
    مطلب جالبی بود استاد. اینکه ما هر روز بر اساس قضاوت هامون رفتار می کنیم کاملا درست است اما اگر از بعد قضاوت در زندگی شخصی افراد به آن نگاه کنیم شدیدا با این مورد که زندگی دیگران را مورد قضاوت قرار ندهیم موافقم.

  2. با سلام خدمت استاد گرامی
    مطلب قابل تأملی بود. قضاوت کردن توسط بسیاری از ما به صورت حتی ناخواسته رخ می دهد و به نظرم میزان این قضاوت بستگی به اشتراک گذاشتن مسایل شخصی زندگی خود در مثلاً فضا مجازی دارد. ما می توانیم خیلی از کنجکاوی های مردم را که اسم قضاوت روی آن می گذارند با حفظ کردن حریم شخص خود کمتر کنیم.

  3. سلام
    مطلب قابل توجهی بود که در کلاس هم تا حدودی بهش اشاره شد. کل موضوع کاملاً درسته و ما هر لحظه در حال قضاوت کردن هستیم. ولی به نظرم مسئله‌ای که در این مورد آدم رو سردرگم می‌‌کنه و به فکر وامیداره اینه که خب معیار قضاوت کردن چیه؟ قضاوت درست چه قضاوتیه؟ و چطور می‌تونیم به اون سطح از معیارهای درست برسیم؟ این هاست که قضاوت کردن رو سخت می‌کنه.

  4. سلام
    نکته‌ی جالبی مورد توجه قرار گرفته بود. با توجه به متن قضاوت کردن یک نیاز بشری معرفی شده است؛ به نظرم تا زمانی که با توجه به “تمام” شواهد و قرائن موجود حول یک مسئله، و بدون تعصب و غرض‌ورزی قضاوت کنیم مسیر درستی را طی کرده‌ایم؛ نیاز خود را به درستی پاسخ داده و از نتایج مثبت آن نیز برخوردار خواهیم شد.

  5. سلام
    مطلب جالب بود استاد که تا حدودی در گذشته هم ذهن من را درگیر کرده بود. به نظر من قضاوت در خیلی از موارد امری است غیر ارادی و به شخصه گاهی اوقات وقتی به خودم میام می بینم که دارم کاری که از کسی سر زده رو مورد قضاوت قرار میدم که البته سعی می کنم تا جای ممکن این موضوع رو کنترل کنم.
    نظر من این است که مفهوم قضاوت و درست بودن آن با اشراف داشتن بر جنبه های مختلف موضوع مورد نظر گره خورده است. هیچ گاه نمی توان بدون اطلاع از زوایای پنهان یک موضوع (که البته دست یابی به ان نیز دشوار است) و صرفاً با تکیه بر ظاهر آن قضاوت درستی داشت. چه بسا به شخصه کاری را قضاوت کردم و همان کار از خودم هم سر زده است.
    به همین علت فکر می کنم قضاوت کردن اشتباه نیست اما به شرط آن که همراه با تعقل و در نظر گرفتن زاویه های مختلف یک موضوع باشد.

  6. سلام به نظر من بعضی کلمات هستن که در جامعه فقط به معنی منفی شناخته شدن و باور عموم شدن که ممکنه از جنبه و از دیدگاه دیگر مثبت تلقی شوند مانند دزدی که اکثر فقط معنای منفی آن را باور دارند در حالی که دزدی علم دزدی از تجربه دیگران می‌تواند مثبت باشد در مورد قضاوت کردن هم اگر به معنای مثبت آن توجه کنیم که کدام کتاب را انتخاب کنیم و یا … در مورد خودمان سازنده هست اگر در مورد دیگران باشد نیاز به تفکر و بررسی دقیق عوامل دارد تا بتوان قضاوت درست کرد مانند یک قاضی که ممکن است بعد از ماه ها بتواند یک تصمیم مناسب بگیرد اما اگر بدون بررسی جنبه ها دیگر باشد فقط از ظاهر باشد قضاوت کردن درست نیست.

    1. متشکرم.
      به نظر من کلمه دزدی برای انتقال بار منفی وضع شده است. دزدی علمی (plagiarism) خود عمل قبیحی است. اما مشکل که واژگان نداریم، لذا اگر می خواهید بگویید از کار علمی دیگران استفاده کرده اید، می گویید یاد گرفته اید یا اقتباس کرده اید و آداب ارجاع هم رعایت می کنید.

  7. سلام عرض ادب
    مطلب بسیار حیاتی است به دلیل قرار گیری قضاوت براصل رفتارهای روزمره ما که متاثر از جهانی درحال انفجار اطلاعات است وجود قضاوت به نظر بنده ایرادی ندارد و پیش بینی کننده است اما باید برمبنایی درست صورت گیرد
    در ضمن کتاب ذهن فریبکار انسان اثر دکتر سلطانی نیز کتابی مفید برای قرار دادن خویش در معرض ارزیابی فلسفی و شناختی است که آشنایی با آن خالی از لطف نیست.
    سپاس فراوان

  8. سلام و احترام 🙏🏻🌹
    مطلبتون قابل تأمل بود و به نظرم کلاً خود فرایند قضاوت مسئله منفی ای نیست چون اگر قرار بود به کل این مسئله رو بد بدونیم بسیاری از علوم ناشناخته می موند و کلاً علم و تجربه نیاز به قضاوت و برتری جویی داره در بسیاری موارد… ولی راستش آقای دکتر مسأله ای که من با خوندن این مطلب بیشتر بهش فکر کردم اینه که به نظر من انسان های ایده آل طلب افراطی من جمله خود بنده بیش از اینکه به مسأله قضاوت دیگران بپردازند با مسئله قضاوت خود یا self judgement دست و پنچه نرم می کنند. خیلی ها عقیده دارند که اتفاقاً قضاوت خود خوبه و باعث رشد فردی میشه. اما به نظرم برای من به شخصه در بسیاری موارد آزار دهنده بوده که خودم رو بابت کاری مورد قضاوت و مواخذه قرار دادم… می خواستم نظر شمارو بدونم استاد که شما با این معقوله چه رویکردی رو پیشنهاد میدین؟
    با آرزوی سربلندی

    1. سلام
      موضوع آخر به بحث کمال طلبی (که منفی کمال گرایی است) بر می گردد که در جهش به آن پرداخته ایم و در آینده کتابی هم در این زمینه معرفی می کنم.

  9. با عرض سلام
    فارغ از اینکه باید شیوه‌های قضاوت صحیح را آموخت، نکته جالب اینجاست که اغلب مردم زمانی از معایب قضاوت شدنشان سخن‌ها می رانند و احادیث و روایاتی را به ائمه نسبت می دهند که قضاوت، منفی باشد! چه بسا اگر در همان لحظه همان فردی که قضاوت منفی کرده، قضاوت مثبت کند (تعریف و تمجید)، خیلی هم به مذاقشان خوش می‌آید! آنچه که پیداست چیزی که ما را ناراحت می کند قضاوت کردن دیگران نیست، بلکه انتقاد کردنشان است!
    اولین پیش‌زمینه برای قضاوت، تفکر است و نمی‌شود که از مردم بخواهیم که ما را ببینند و بشنوند و لحظه‌ای در مورد سخنان و اعمالمان تفکر نکنند، پس تفاوت انسان و دیوار چیست!

  10. خیلی‌ ممنون استاد مطلب مفیدی بود
    واقعا به ما یاد داده نشده که به چه صورت قضاوت کنیم. فقط توصیه میشه که قضاوت نکنیم. ما‌ باید یاد بیگیریم که به‌ یه موضوع از دیدگاه های مختلف نگاه کنیم تا بتونیم قضاوت درست راجب اون موضوع رو انجام بدیم. با تشکر

  11. سلام
    ممنون از مطلب مفیدی که به اشتراک گذاشتید. من در کتابی خونده بودم که «هر تصمیمی که توسط شخصی گرفته شود در نهایت از یک جنبه یا دیدگاهی تصمیم درستی محسوب نمیشه» برای همین، نظر فعلی من اینه که تا وقتی انتخاب آدم ها در زندگی من تأثیری نداشته باشه، نیاز نیست که بخوام شخصی رو قضاوت کنم و اینکه قضاوت من قراره چه تغییری به وجود بیاره؟ شاید نهایت ممکنه سود این قضاوت کردن این باشه که من بتونم خودم رو جای طرف مقابل قرار بدم و در زمانی که تحت فشاری نیستم همه ی انتخاب هایی که پیش روم هست رو بررسی کنم تا بدونم در موقعیت مشابه چجوری عمل کنم.

  12. ممنونم از شما استاد گرامی بابت این مطلب بسیار مفید.
    به نظر من خیلی اوقات افراد ناخوداگاه در مورد موضوعی قضاوت میکنند
    پس بهتره تا وقتی که به همه جنبه های یک موضوع اگاه نشدیم سعی کنیم در مورد افراد قضاوت نکنیم البته که تا خود افراد توی این موقعیت قرار نگیرند مفهوم زود قضاوت نکردن را متوجه نمی شوند.

    1. سلام
      شاید هیچگاه نتوانیم به همه جنبه های یک موضوع آگاه شویم. برای قضاوت صحیح نیاز به آگاهی مطلق نیست. یادگیری تفکر انتقادی همین توانمندی را به ما می دهد.

پاسخ دادن به ذاکر قاطع لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

*